چاپێكەوتنێك لەگەڵ گەورە نووسەری ئیسپانی، خوان مارسێ
جاڕ میدیا-
وەرگێڕانی: ئارام ڕەشید
لە هەموو كارەكانی تۆدا بەجۆرێك لە جۆرەكان سەرنج دراوەتە شوێنێكی تایبەت و كاتێكی تایبەتی پاش جەنگ، بۆچی؟
- ئەوەی ڕاستی بێت بە مەبەست ئەمە ناكەم. ئەمە دونیای منە و ناتوانم بەجۆرێكی تر بیگێڕمەوە. بەوجۆرە نییە كە بڵێی حەتمەن گشت ڕۆمانەكانم لە كات و شوێنێكی تایبەت ڕووئەدەن، بەڵام مادە زەینییەكانم شتگەلێكی ئامادەن كە لە منداڵیەوە بۆم ماونەتەوە. من دەزانم چ چیرۆكێك بگێڕمەوە و ئەمەش بۆ من بەسە و شتێكی سەرنجڕاكێشە.
* بەڵام دونیای تۆ هەردەم لە دەوری كەسانی دۆڕا و ڕسواكراو دەسووڕێتەوە، كە ئازاری جەنگی پێش كەوتنی فرانكۆیان ئەزموون كردووە. ئایا ئەمە لە گێڕانەوەی چیرۆكی براوەكان بەلاتەوە سەرنجڕاكێشترە؟
- ئێ، ئەگەر وا دەكەوێتە بەرچاو، حەتمەن لەبەرئەوەیە كە من دونیای چواردەورم بەمجۆرە دەناسم. من خودئاگایانە ئەم كارە ناكەم، بەخۆم ناڵێم: ئێ، ئێستا چیرۆكێك لەسەر دۆڕاوەكان دەنووسم، نا. زۆر بە سادەیی دەست دەكەم بە وەسفكردن، بیركردنەوە و جێبەجێكردنی تۆماری یادەوەرییەكانم. من لە بەرەی دۆڕاوەكاندا بووم و ڕۆمانەكانیشم لە خۆمەوە لەدایك دەبن. لەلایەكی ترەوە دەكرێ بگوترێ لە ڕوانگەی مرۆیی بەلامەوە سەرنجڕاكێشترن. كامەرانی و سەركەوتن سەرابن، وەهمن.
* لە ڕۆمانەكانی تۆدا سادەیی و شەفافیەت زۆر بەرچاو دەكەون. زۆر كار لەسەر بەرهەمەكە دەكەیت تاكوو بەم ئاستە لە سادەیی بگەیت؟
- بەهیچ جۆرێك. ڕۆمانێك؛ بۆئەوەی پێوەی دیارنەبێت زۆر كاری تێدا كراوە، دەبێت زۆر زۆر كاری تێدا بكرێت. من حەزم لە بەرهەمی شەفافە. بە بۆچوونی من هەر بەرهەمێك كاتێك سەركەوتووبووە كە خوێنەر دوای نووسەرەكە بكەوێت: واتا گوشاری ڕۆحیی تێكستەكە لە ئاستێكدا بێت كە خوێنەر نەتوانێت چاوی لەسەر هەڵبگرێ. ڕقم لە واژەسازی شاعیرانەیە و لە هەندێك شوێنی كەمدا كە ئەم كارەم كردووە هەمیشە لێی پەشیمان بووم. حەزدەكەم خوێنەر بەس بیر لەو شتە بكاتەوە كە دەیگێڕمەوە، نەك بیر لەو شێوازە بكاتەوە كە بۆ گێڕانەوە هەڵمبژاردووە.
* نووسەر تا چ ڕادەیەك ڕێگەپێدراوە بۆ گوتنی هەقیقەت درۆ بكات؟ مرۆڤی ئایدیال، تابۆ و كەسایەتییە خەیاڵییەكان تا چ ڕادەیەك كۆمەكیان پێ كردوویت هەقیقەتی قۆناغێك پیشان بدەیت؟
- ئەم بابەتە تۆزێك ئاڵۆزە، چونكە پەیوەستە بە بنەمای هونەرەوە، بنەماكانی هونەری چیرۆكنووسین. هەمووان دەزانین كە هونەری چیرۆكنووسین لەسەر بنەمای خەلقكردنی بەدیلەكان و لەسەر بەڕاست پیشاندانی درۆكان بنیاتنراوە. ڕۆمانەكان درۆن، كردەوە واقیعییەكان ناگێڕنەوە. بەوجۆرەی كە هەیە هەقیقەت ناگێڕنەوە. ڕۆمان لە خەیاڵدا دەپشكوێت. شتێك كە لە ڕۆمانێكدا ڕووئەدات، حەتمەن نابێت لە ژیانی ڕاستیشدا ڕوویدابێت. بەڵام دەتوانێت ئیحساساتێكی زیاتر لەو كارە واقیعییە بگوازێتەوە؛ بۆ نموونە بەسەرهاتەكەی لە ڕۆژنامەكاندا دەخوێنینەوە و بڕوای پێدەكەین. من حەزدەكەم وەك منداڵێك حیكایەت بگێڕمەوە. منداڵ چیرۆكێك دەگێڕێتەوە و هەوڵ ئەدات كارێك بكات چیرۆكەكەی متمانەپێكراو بێت، ئەمە بەجۆرێك لە جۆرەكان قەدرگرتنی منە بۆ ئەدەبیات، كە ژیانی پڕ كردوم و خۆشیی پێ بەخشیوم.
* ئایا نووسەر، هیچكات لە بەرهەمەكەی ڕازی دەبێ؟
- پێموایە نەخێر. لانیكەم من نا. خەیاڵكردنەوە گەلێك ئاسانە، دونیایەك جۆش و خرۆشت پێ دەبەخشێ و پێتوایە ئەمجارە كتێبێكی زۆرباش دەنووسیت. بەڵام دواتر دەبێت خەیاڵەكە بخەیتە سەر كاغەز. ئەگەر تامەزرۆییم نەبوایە نەمدەتوانی تەنانەت ڕستەیەكیش بنووسم، چونكە نووسین كارێكی زۆر بێ مانا و قۆڕە. بۆ ڕۆمانێكی چوارسەت و چەند پەڕەیی، من زیاتر لە هەزار پەڕە دەنووسم. ئەم كارە پێویستی بە وزە و تاقەتێكی ناكۆتا هەیە. لانیكەم دەبێت دڵنیابیت ئەو ماندووبوونە دەهێنێت. دواتر كتێبەكە ژیانی تایبەتی خۆی ئەدۆزێتەوە و نائومێدی و خۆشییگەلێكت بۆ دەهێنێت، كە پێشبینیت نەكردوون. بەڵام هەرگیز لێی ڕازی نابیت.
* ڕۆژێكیان بیستم بارگاس یۆسا دەیگوت تۆ خۆیشت نازانیت چ توانا و لێهاتوویەكت هەیە.
- وای گوت؟
* ڕەنگە تۆ لەو كەسانە بیت كە بێموبالاتانە بە تەنیشت ئەو قامكانەدا تێدەپەڕێ، كە وەكو باشترین نووسەری ئیسپانیان ئاراستەی كراوە.
- ئەی خوایە، من لەم چل و چەند ساڵەدا چەند كتێبێك زیاترم نەنووسیوە. پێموایە لێهاتوویەكی ئەوتۆم بۆ نووسین نییە. لە بەرامبەردا وەختێ بەرهەمی ئەوانی تر دەخوێنمەوە و وشیاریی ئەدەبی تێدا دەستنیشان دەكەم و دەبینم ئەوە لە بەرهەمی خۆمدا نییە، پەیتا پەیتا بە بەرهەمەكەدا دەچمەوە و پاكنووسی دەكەم. بەرهەمە باشەكانی ئەوانی تر تووشی قەلەقیم دەكەن.
ئه‌م بابه‌ته 1160
جار خوێنراوه‌ته‌وه
AM:02:35:11/04/2021